?K?L? SAYILAR Say? Taban Dönü?ümleri:Taban de?i?imi tabandaki say? baz al?narak yap?l?r. Say?y? tam say?m k?sm? ve ondal?k k?sm? olarak ayr? ayr? i?lem yapar?z. Tam say? k?sm?nda ?lk basamak üzeri s?f?rla ba?layarak birer ard???k olarak artar ve toplan?r. Ayn? ?ekilde ondal?k k?s?mda da virgülden sonras?n? -1 ile ba?layarak ard???k olarak küçülterek toplar?z. 16l?k sistemde de bu geçerlidir. Tek fark 9’dan sonra rakamlar?n yerini harflerin almas?d?r.”…8,9,A,B,C,D,E,F” Özellikle 2’li ve 16’l? sistem bilgisayarda çevrilmesi kolay ve h?zl? oldu?u için programlama da s?kça kullan?l?r. 2’li 8’li ve 16’l? aras?ndaki Dönü?üm:2’li taban?ndaki bir say?y? ikinin üsleri olan 8 ve 16’l? sisteme dönü?türmek için ilk yapmam?z gereken kaç?nc? üssü oldu?unu bulmakt?r.
Say? 8’e dönü?ümde 3’lü, 16’ya dönü?ümde 4 ‘lü parçalara ayr?l?r. Ayr?lan her grupta s?rayla taban de?i?imi yap?l?r ve say? grubu içinde üsler toplanarak baz al?nan tabandaki rakamlar elde edilir. S?ras?yla yaz?larak dönü?üm tamamlan?r. Tümleyen:Her ‘r’ tabanl? sistem için iki çe?it tümleyen vard?r: tabana tümleyen ve taban?n bir eksi?i ile tümleme Tabana tümleyen: Verilen say?n?n tam say? k?sm?ndaki basamak kadar 10 taban?na üs olarak yaz?l?r ve verilen taban baz?nda as?l say?dan ç?kar?l?r.?kiye tümleme en küçük de?erli iki 0 ve ilk 1’i i?lem yapmadan b?rak?p di?er daha büyük basamak de?erli say?lardaki s?f?rlar? bir ve birleri 0 olarak yer de?i?tirilmesiyle bulunur.
Taban?n bir eksi?iyle tümleme: Tabana tümleyenle ayn? mant?ktad?r tek fark? bir eksi?i de i?leme dahil edilir. 10 üzeri tam say? kadar üs fark? 1 fark? as?l say?d?r. Ondal?k k?s?mdaki say?n?n üsse katk?s? yoktur.
10 taban?ndaki bir say?n?n r-1 =9’a tümleyeni bulunurken her basamaktaki say? 9’dan ç?kar?l?r.?kili say?n?n bire tamlayan? say?daki s?f?rlar ile birlerin yer de?i?tirilmesiyle bulunabilmektedir. Çünkü 2 taban?nda 0 ve 1 kullan?l?r ve i?lem sonucu yer de?i?imini gösterir. Tümleyenle Ç?karma ??lemi:?lk say?n?n M ve ikinci say?n?n N oldu?unu varsayarakM;N ise N say?s?n?n istenilen tabana tümleyeni M say?s? ile toplan?r. N say?s?n?n tümleyeninde fazla olan basamak say?s?n? e?itlemek için ilk ba?taki basamak at?l?r.M
